Beskid Wyspowy to niepowtarzalny region w Małopolsce położony pomiędzy Kotliną Sądecką a doliną Raby. Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznym górom, które są rozrzucone na terenie i wyglądają jak wyspy oddzielone od siebie dolinami i przełęczami. Szczyty Beskidu Wyspowego są łatwo dostępne dla każdego, gdyż szlaki nie są zbyt wymagające. To doskonałe miejsce na spędzenie aktywnego weekendu dla osoby w każdym wieku.
Wybraliśmy się na weekend w te piękne rejony województwa małopolskiego, by sprawdzić, jak wygląda Beskid Wyspowy w jesiennej odsłonie. Naszą podróż uwieczniliśmy zdjęciami, dlatego w tym wpisie zabierzemy Cię na kilka szlaków, byś mógł odkryć Beskid Wyspowy razem z nami!
Ciekawostka – skąd wzięła się nazwa Beskid Wyspowy?
Nazwa Beskid Wyspowy wedle opowieści została nadana przez Kazimierza Sosnowskiego – polski pionier turystyki górskiej. Pierwszy raz użył jej podczas jednej z wycieczek , gdy o wschodzie słońca na szczycie góry Ćwilin podziwiał osiadającą na górskich szczytach mgłę. Górskie szczyty pochłonięte mgłą wyglądały podobnie do rozsianych na morzu wysp. Po powrocie Sosnowski w swoich dziennikach opisywał tereny mianem właśnie – Beskidu Wyspowego – i tak właśnie powstała już oficjalna nazwa tego pięknego rejonu Małopolski.
Opisywanych „wysp” jest aż 53! Wspólnie tworzą Główny Szlak Beskidu Wyspowego, za którego przejście można otrzymać odznakę. Trasa liczy aż 300 km i kończy ją najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego – Mogielica (1170 m n.p.m). Cieszy się ona sporym zainteresowaniem turystów, których można spotkać tutaj przez cały rok. Znajdziecie tam sporo pieszych i rowerowych szlaków.
Dlaczego Beskid Wyspowy pokryty jest mgłą?
Dzieje się to dzięki inwersji temperatury. Polega na odwróceniu warunków termicznych, czyli zamiast spadku temperatury wraz z wzrostem wysokości nad poziom morza (co jest cechą charakterystyczną górskiego klimatu) mamy coś zupełnie odwrotnego. Temperatura w obniżeniach górskich (doliny, kotliny) jest niższa niż na szczytach gór.
Szczyty Beskidu Wyspowego:
Mogielica (1170 m n.p.m) – najwyższy szczyt w Beskidzie Wyspowym
To najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego o wysokości 1170 m n.p.m. Nazwa góry nie jest przypadkowa, gdyż związane są z nią aż dwie miejskie legendy.
Skąd się wzięła nazwa Mogielica? Legenda, którą zna cały Beskid Wyspowy
Pierwsza z nich nawiązuje do pradawnych czasów, w których rejony ówczesnej Małopolski zamieszkiwały wielkoludy. Panujący ziemiami Łopień był średniej wielkości, a jego żona Mogielica była od niego dużo dużo wyższa. Różnica wzrostu nie była ich jedyną sprzecznością, gdyż ich uosobienie również było zgoła odmienne – on był poczciwy, a ona była niezgodna i wybuchowa przez co miejscowi nazywali ją wiedźmą. Owocem ich miłości była piękna i dobra córka – Śnieżniczka.
Uroda księżniczki przyciągała wielu kawalerów, lecz zazdrosna matka zasłaniała ją mgłą. Pewnego dnia do Łopienia zgłosił się Ćwilin – przystojny młodzieniec – który poprosił o rękę córki. Łopień się zgodził, lecz matka zakazała im miłości. Młodzi kochali się tak bardzo, że gdy Mogielica zabroniła im ślubu, ich serca pękły z rozpaczy.
Zrozpaczony Łopień nie wybaczył żonie straty córki i zakończył swój żywot przy jej mogile. Mogielica została sama i gdy nadszedł jej czas położyła się obok mogiły męża. Z czasem jej ciało pokryły lasy, a z ziemi utworzył się najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego. Miejscowi często mówią, że Mogielica złości się do dziś, gdyż płynąca rzeka Łososinka jest mocno wzburzona i często zalewa okoliczne pola, dając się we znaki mieszkańcom.
Zbójnicki Stół na szczycie Beskidu Wyspowego
Druga legenda odnosi się do skały znajdującej się pod szczytem Mogielicy od strony północnej. Beskid Wyspowy był podobno niegdyś ulubionym miejscem lokalnych rabusi, a skała przy Mogielicy była stołem beskidzkich rozbójników, którzy liczy na niej pieniądze z rabunków. Pogłoska głosi, że skarby do tej pory są schowane w jaskini Marszałkowa Studnia, która znajduje się na polanie Poręba.
Beskid Wyspowy, a konkretniej Mogielica według legend przez wiele lat była główną kryjówką rabusi, a jeśli wierzyć miejscowym opowiastkom, to wśród jej gór ukrywał się także największy zbójnik beskidzki – Józef Baczyński.
Jak dotrzeć na Mogielicę? Beskid wyspowy – trasa na Mogielicę
Do wyboru jest kilka szlaków:
Zielony – z przełęczy słopnickiej
Żółty – prowadzi z Tymbarku i Słopnic
Niebieski – dłuższa trasa z Jurkowa, która zajmie około 3 godzin.
My wybraliśmy szlak prowadzący z przełęczy Rydza-Śmiałego. Trasa, którą mieliśmy do pokonania była bardzo przyjemna. Znajdziecie na niej wiele punktów widokowych, które pozwolą Wam podziwiać okoliczne panoramy.
Tuż przed szczytem znajdziemy polany: Stumorgowa, Wyżnikówka i Kaimówka, na których kiedyś były wypasane owce. Polany są naturalnym punktem widokowym skąd rozpościera się panorama na wschodnią część Beskidu Wyspowego, Gorce, Beskid Sądecki i Tatry.
Na najwyższym szczycie Beskidu Wyspowego znajduje się 20 metrowa drewniana wieża widokowa, skąd we wszystkich kierunkach można podziwiać panoramę Beskidów, Gorców, a przy dobrej przejrzystości powietrza nawet Tatr. Niestety, aktualnie jest zamknięta z powodu złego stanu technicznego. Tuż obok wieży znajduje się 3 metrowy krzyż z tablicą pamiątkową, na której zapisane są słowa Jana Pawła II:
„Gdy patrzę na piękno krajobrazu, widzę. Że On jest, i wtedy zaczynam się modlić.
Luboń Wielki (1022 m n.p.m) – znany szczyt Beskidu Wyspowego
Jest to jeden z najczęściej wybieranych szczytów Beskidu Wyspowego. To także jedno z ciekawszych miejsc na Małopolsce. Z daleka możecie rozpoznać szczyt góry, gdyż znajduje się na nim duża wieża przekaźnikowa.
Jak dotrzeć na Luboń Wielki? Beskid Wyspowy – szlaki na Luboń
Do wyboru jest kilka szlaków:
Czerwony – drogę do szczytu rozpoczyna się z Mszany Dolnej. Trasa zajmuje około 3.5h w jedną stronę.- Niebieski – zaczynający się aż w Jordanowie. Przejście na górę zajmuje około 4,5-5 godzin.
- Żółty – najciekawszy prowadzący z Rabki Zarytego przez Perć Borkowskiego, czyli odcinek skalnego parku. Po drodze na szczyt na szczyt mijacie różnego rodzaju formacje skalne, w tym skalne urwiska o wysokości nawet 20 m. Miejscami można się tutaj poczuć jak w Tatrach. Szlak staje się dość wymagający – trasa prowadzi po nierównych kamieniach, a krajobraz jest bardziej surowy niż w pozostałych częściach Beskidu Wyspowego. W niektórych miejscach zamontowane są łańcuchy do asekuracji. się poczuć jak w Tatrach, ścieżka zamienia się w trasę po wystających, nierównych kamieniach i krajobraz staje się bardziej surowy, a na niektórych progach zamontowano łańcuchy do asekuracji.
Na szczycie znajduje się kameralne schronisko PTTK wybudowane w latach 30 XX wieku. Zbudowane jest na wysokim kamiennym fundamencie i z daleka przypomina dom baby jagi. W schronisku można odpocząć po wędrówce, wypić kubek gorącej herbaty lub czekolady i uzupełnić zapasy energii.
Spotkanie z Salamandrą w Beskidzie Wyspowym
Kiedyś uważano, że salamandry są odporne na działanie płomieni, a nawet potrafią ugasić ogień. Nie wiadomo, skąd były takie podejrzenia. Może ktoś zauważył wychodzącą jaszczurkę z pośród spróchniałych pni drzewa, przygotowanych na ognisko? Nie ma to jednak nic wspólnego z prawdą, ponieważ te czarno pomarańczowe płazy uwielbiają środowisko bardzo wilgotne.
Beskid Wyspowy słynie z salamandr. Podczas wędrówki kilkakrotnie spotkaliśmy te urocze jaszczurki wolno przechadzające się po szlaku na szczyt Lubonia.
Uwaga: Salamandry są chronione prawnie w Polsce. Jeśli będziesz odwiedzać Beskid Wyspowy, nie możesz ich chwytać ani hodować.
Lubomir (904 m n.p.m) – mało znana perła Beskidu Wyspowego
Nie jest on w czołówce największych czy najpiękniejszych szczytów w Beskidzie Wyspowym. Zdecydowanie nie jest to najwyższy szczyt, jakim może się pochwalić Beskid Wyspowy, a widoki, które czekają Was na górze nie zapierają tchu w piersiach.
Mimo tego, jest kilka powodów, dla których warto tu dotrzeć.
Po pierwsze według autorów pomysłu Korona Gór Polski Lubomir został zaliczony do tej listy jako najwyższy szczyt Beskidu Makowskiego, więc jeśli ktoś próbuje zdobyć Koronę Gór Polski pewnie tu trafi. Natomiast regionalizacja fizycznogeograficzna Polski opracowana przez Jerzego Kondrackiego, wymienia Lubomir, jako jeden ze szczytów Beskidu Wyspowego.
Po drugie, gdy dotarliśmy na górę, naszym oczom ukazał się budynek Obserwatorium Astronomicznego. Nazwa szczytu nawiązuje do rodziny Lubomirskich, do których ten region Beskidu Wyspowego niegdyś należał.
Przekazali oni jednak „swój” Beskid Wyspowy” na budowę górskiego Obserwatorium Astronomicznego. Do sukcesów obserwatorium należy odkrycie w 1925 roku komety, którą nazwano od nazwiska odkrywcy kometą Orkisza. Będąc na szczycie, warto poświęcić chwilę na zwiedzanie obserwatorium lub wybrać się na wieczorne obserwacje nieba.
Bilet wstępu do obserwatorium w Beskidzie Wyspowym kosztuje:
- 🗻normalny 10zł
- 🗻ulgowy 7zł
Aktualne informacje o pokazach nieba znajdziesz tutaj.
Wyścigi górskie – Beskid Wyspowy
Beskid wyspowy to idealne miejsce do uprawiania sportu. Każdy znajdzie tu miejsce dla siebie – zarówno biegacze górscy, jak i rowerzyści.
Wiele szlaków Beskidu Wyspowego przygotowanych jest pod trasy biegowe i rowerowe, a raz w roku odbywa się tutaj bieg na orientację „Dusiołek”. Co więcej, od tego roku Beskid Wyspowy organizuje także wyścig rowerowy.
Na wyścigi szlakiem na Lubomir przyjeżdżają ochotnicy z całej Polski i oprócz sprawdzenia swoich możliwości w terenie, można na koniec zintegrować się z innymi uczestnikami przy wieczornym ognisku. Na koniec wyścigu odbywa się rozdanie dyplomów w Wiśniowej i każdy dostaje słoik dżemu wiśniowego!
Jak dotrzeć na Lubomir? Beskid Wyspowy – szlaki na Lubomir
Do wyboru jest kilka szlaków:
- 🔴 Czerwony szlak z Myślenic długości 14 kilometrów – dość długi, polecany na całodniową wycieczkę.
- ⚫ Czarny szlak z Pcimia o długości 9 kilometrów. Można go dużo skrócić parkując samochód w bliskiej okolicy schroniska na Kudłaczach i stamtąd do obserwatorium jest niespełna 4 kilometry.
- 🟢 Zielony szlak z Wiśniowej o długości 7 kilometrów. Można go skrócić dojeżdżając samochodem do miejscowości Kobielnik i stamtąd ruszyć na szlak.
Kilka porad dla planujących weekend w Beskidzie Wyspowym:
Wiemy, że planowanie trasy na szczyty może nie być proste – szczególnie dla osób początkujących. Dlatego przygotowaliśmy dla Was listę porad, która pomoże wam zdobywać szczyty Beskidu Wyspowego bezpiecznie:
- 🗻Zaplanuj trasę przed wyjazdem – sprawdź skąd wyruszyć na Beskid Wyspowy, gdzie rozdziela się szlak oraz zaplanuj drogę powrotną ze szczytu. W górach dość łatwo się zgubić, zwłaszcza po zapadnięciu zmroku, dlatego dobry plan powinien być podstawą Twojej wyprawy.
- 🗻Weź pod uwagę porę roku – zimą nawet łatwe szlaki mogą być trudne do przejścia, co może znacznie wydłużyć czas niezbędny do pokonania drogi na szczyt Beskidu Wyspowego.
- 🗻Sprawdź pogodę – góry są piękne, lecz w niekorzystne warunki pogodowe mogą być także bardzo niebezpieczne. Odpuść wyprawę na Beskid Wyspowy, jeśli planowane są burze lub ulewne deszcze.
- 🗻Ubierz się na cebulkę – temperatura w górach bywa nieprzewidywalna, dlatego lepiej zabierz do plecaka kilka cieplejszych rzeczy. Lepiej schować rzeczy do plecaka niż wracać się w połowie drogi na szczyt z powodu wyziębienia.
- 🗻Zadbaj o dobre obuwie – nierówne podłoże na trudniejszych szklakach w Beskidzie Wyspowym sprzyja przeróżnym kontuzjom. Dobre obuwie uchroni Cię przed wieloma razami.
- 🗻Weź ze sobą jedzenie i wodę – pokonywanie górskich szczytów jest nie lada wysiłkiem, dlatego musisz zadbać o odpowiedni poziom energii. Wybierając się w Beskid Wyspowy, koniecznie weź ze sobą coś słodkiego, gdyż w razie nagłej utraty sił, szybko uzupełnisz w ten sposób swój poziom glukozy.
- 🗻Weź latarkę – niektóre trasy Beskidu Wyspowego wymagają odpowiedniego oświetlenia (szczególnie po zmroku). Dlatego, jeśli chcesz bezpiecznie przejść szlakiem na szczyt góry, weź ze sobą latarkę. Najwygodniej będzie Ci zabrać czołówkę, gdyż zawsze będziesz mieć wolne obie ręce.
- 🗻Weź ze sobą worek na śmieci – to już nie porada, lecz nasza prośba. Jeśli chcesz, by takie miejsca jak Beskid Wyspowy mogły podziwiać przyszłe pokolenia, nie zaśmiecaj środowiska. Wszelkie plastikowe papierki czy inne śmieci wrzucaj do oddzielnego worka.
Beskid wyspowy – co zobaczyć w okolicy?
Opactwo i browar Cystersów
Beskid Wyspowy ma na swoim obszarze prawdziwe perełki, a wśród nich m.in. opactwo Cystersów w Szczyrzycu jest jedynym działającym nieprzerwanie klasztorem na polskich ziemiach od 1244 roku. Cystersi ludźmierscy oraz Szczyrzycy założyli Nowy Targ i bardzo przyczynili się do rozwoju regionu, zmieniając dzikie tereny w pola uprawne, kształcąc lokalną młodzież w rzemiośle oraz tworząc dobre warunki dla ludności, która z czasem zasiedlała te tereny.
Diabli Kamień w Beskidzie Wyspowym
Z powstaniem opactwa wiąże się ciekawa legenda. Miejscowy grajek wracając z wesela spotkał diabła, który obiecał mu wór złota w zamian za grę. Grajek podpisał cyrograf i wypełnił obietnicę przygrywając diabłu.
Po otrzymaniu zapłaty nie wrócił on do domu, gdyż musiałby wytłumaczyć żonie, skąd wziął tak dużą ilość pieniędzy. Zadecydował więc, że pójdzie do Szczyrzyca, a tam całą fortunę przeznaczył na budowę klasztoru, który do tej pory zdobi Beskid Wyspowy.
Gdy diabeł dowiedział się, na co Grajek przeznaczył jego pieniądze, postanowił zniszczyć nowopowstały klasztor. Poszedł on więc w stronę miejscowości z wielkim głazem, którym chciał zniszczyć mury klasztorne. Na szczęście zakonnicy w porę dowiedzieli się o jego planach i poprosili o pomoc Matkę Boską, która sprawiła, że diabeł porzucił głaz kilka kilometrów od klasztoru.
Do tej pory kamień diabła znajduje się we wsi Krzesławice.
Browar Gryf – Beskid Wyspowy ma także manufakturę pysznego piwa
Browar, który powstał przy klasztorze w XVII wieku, to miejsce w którym do 1948 roku mnisi wytwarzali tu złocisty trunek tradycyjną metodą. Niestety, w latach 50 XX wieku browar upaństwowiono i jakość alkoholu uległa znacznemu pogorszeniu. W 1993 roku Cystersi odzyskali swój browar i po kilku nieudanych próbach dopiero w 2015 roku udało się otworzyć na nowo manufakturę piwa Beskidu Wyspowego.
Beskid Wyspowy to także miejsce pochodzenia soków Tymbark!
Pewnie każdy zna firmę Tymbark, ale nie każdy wie, że pochodzi ona z Małopolski z miejscowości o tej samej nazwie. Polecamy zatrzymać się w drodze do Szczyrzyca.
Bardzo przyjemnym miejscem jest rynek w Tymbarku, gdzie można odpocząć w jednej z kawiarni z widokiem na pobliskie szczyty Beskidu Wyspowego. Dookoła miejscowości znajdziesz wiele sadów gdzie rosną owoce, z których później wytwarzane są soki.
Gdzie spać? Noclegi Beskid Wyspowy
Folwark Stara Winiarnia w Mszanie Dolnej – zlokalizowany tuż obok dworskiego parku. Poza bardzo komfortowymi pokojami i pysznym jedzeniem w restauracji, dodatkowo znajdziesz tu winiarnię. Kontynuowana jest w niej produkcja wina ziołowo-leczniczego, niestety już nie na taką skalę jak w czasach PRL, gdy było produkowane około 1 000 000 butelek rocznie. W dodatku, poza specjalnym winem, można skosztować innych winogronowych trunków oraz udać się na pokaz winiarski
Drugim miejscem godnym uwagi są drewniane domki w Słopnicach niedaleko Limanowej. Z pewnością jest to idealne miejsce jeśli chcesz uciec od zgiełku miasta i spędzić czas w drewnianych domkach z widokiem na panoramę Beskidu Wyspowego. Domki są w pełni wyposażone, dodatkowo dla ukojenia ciała można skorzystać z sauny, ruskiej bani lub jacuzzi.
W każdym z wymienionych ośrodków zrealizujesz rządowy „Bon Turystyczny”
Gdzie zjeść? Restauracje Beskid Wyspowy
Karczma „Matras” w Limanowej
Restauracja w „Folwark Stara Winiarnia” w Mszanie Dolnej
Beskid Wyspowy – czy warto jechać?
Naszym zdaniem Beskid Wyspowy jest wciąż mało docenianym regionem Małopolski, a szkoda, gdyż skrywa wiele pięknych szlaków i owiany jest pięknymi legendami.
Zdecydowanie polecamy wyprawę do Beskidu Wyspowego, jeśli tylko znajdziecie chwilę czasu. Na miejscu czekają na Was przepiękne widoki, które zdecydowanie warto zobaczyć choć raz w życiu!
Jeśli Beskid Wyspowy ani razu jeszcze nie był celem Waszej podróży, to mamy nadzieję, że po tym wpisie się to zmieni!
Wpis powstał w ramach konkursu Turystyczne Mistrzostwa Blogerów organizowanego przez Polską Organizację Turystyczną. Dziękujemy za pomoc w realizacji materiałów Małopolskiej Organizacji Turystycznej.
Jeśli interesują Cie inne szlaki w Małopolsce zobacz ten wpis: Szlaki w Tatrach – Rusinowa Polana
