Nie ma wina nad Węgrzyna.
Smakowitość win z Tokaju była bardzo dobrze znana już starszym pokoleniom Polaków. To słynne staropolskie przysłowie swoje korzenie ma już w XVI wieku – to już wtedy słynny Węgrzyn, czyli białe wino węgierskie z regionu Tokaj, było cenione w Polsce znacznie wyżej niż krajowe produkcje.
Popularność tego węgierskiego wina zdecydowanie nie osłabła do czasów obecnych. Region Tokaj wraz ze swoimi słynnymi winami znane są każdemu współczesnemu koneserowi i nie tylko. My również słyszeliśmy o niesamowitych walorach smakowych tego złotego trunku, dlatego chętnie odwiedziliśmy Węgry, by poznać jego, jak się okazało, niesamowitą historię oraz przekonać się, czy smak win Tokaju zachwyci także nasze kubki smakowe. Zadanie było nieproste, gdyż pijemy głównie wytrawne wina, a słodkie nie należą do naszych ulubionych. Czy białe tokajskie wino zachwyciło także nas? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w artykule, lecz najpierw przedstawimy Ci intrygującą historię Tokaju oraz produkcji tokajskich win.
Zapraszamy Cię na wspólną podróż wśród winorośli, łagodnych zbocz skąpanych w promieniach węgierskiego słońca w towarzystwie słynnego Węgrzyna.
🍇 Gdzie produkuje się słynne wino węgierskie? Charakterystyka regionu Tokaj.
– Region Tokaj położony jest na terenie dwóch państw – Węgier i południowo-wschodniej Słowacji. Ponad 90% regionu leży na terenie Węgier w górach Zempleńskich i na terenie Wielkiej Niziny Węgierskiej.
– Tokaj to jeden z 22 regionów winiarskich na Węgrzech.
– Ciekawostką jest, że region Tokaj jest pierwszym na świecie zamkniętym regionem winiarskim ogłoszonym w 1737 roku. Co to oznacza? Każde wino produkowane w tym regionie musi mieć nazwę Tokaj. Wino nie może mieć innej nazwy własnej.
Klimat regionu Tokaj – co wpływa na niesamowite walory smakowe Węgrzyna?
Jak wcześniej wspomnieliśmy, Tokaj jest położony w północno – wschodniej części kraju przy granicy ze Słowacją w górach Zemplińskich. Region leży na terenach wulkanicznych. Góry są zbudowane w większości z tufu wulkanicznego, co sprawia, że mieszanka gleby jest bardzo dobra do uprawy winogron.
Szczyty w tym regionie Tokaju nie są wysokie – najwyższy szczyt Nagy Milic ma 895 m n.p.m. Bardzo charakterystycznym elementem jest samotna góra Tokaj (512 m n.p.m.) u podnóża, której położone jest główne miasto regionu.
Łagodne zbocza są wprost idealnym miejscem do uprawy winogron. Przez region przepływają dwie główne rzeki Cisa i Bodgrog, które łączą się w Tokaju. Rzeki tworzą liczne rozlewiska i starorzecza, dlatego region charakteryzuje się bardzo dużą wilgotnością.
Wilgotność ta wpływa na powstawanie cennej dla produkcji win pleśni botrytis cinerea, która osadza się na winogronach i tworzy szarą warstwę pokrywającą owoce. Wpływa ona na znaczne odwodnienie owoców, przez co grona winorośli stają się bardzo pomarszczone i zawierają ogromną ilość naturalnego cukru.
Jak powstał Tokaj? Wino węgierskie ma niezwykłą historię!
Jedna z legend głosi, że gdy w XVI wieku Węgry walczyły z Turkami, miasto zostało otoczone przez wrogie wojska na bardzo długi czas. Niepewna sytuacja sprawiła, że mieszkańcom nie udało się zebrać winogron na czas. Szczepy zebrano bardzo późno, gdyż dopiero w październiku.
Większość winogron była już zepsuta i pokryta szarą pleśnią. Mieszkańcy zdecydowali się mimo wszystko na produkcję wina (na szczęście!). Okazało się, że powstały trunek był nie tylko zdatny do picia, lecz też bardzo smaczny i słodki. W takich niesprzyjających warunkach powstały właśnie pierwsze wina Tokaj, które dziś są znane i doceniane przez koneserów na całym świecie.
Jak smakuje wino tokajskie?
Tokaj to białe wino węgierskie. Jest to głównie deserowe i słodkie wino, lecz produkowane są także odmiany wytrawne.
Głównymi szczepami Tokaji są furmint oraz hárslevelű sárgamuskotál. Furmint jest najbardziej klasyczną odmianą tokajską i stanowi około 70% wszystkich winorośli. Z tego szczepu wytwarzane są zarówno wina wytrawne, jak i półsłodkie i słodkie – w zależności od terminu zbioru. Podatny jest on na szlachetną pleśń botrytis, która powoduje, że cienkie skórki winogrona pękają i owoc wysycha, dzięki czemu w gronie zostaje bardzo wysoka ilość cukru. Białe wina ze szczepu Furmint mają kwaskowatą nutkę smakową.
Drugim najpopularniejszym szczepem jest hárslevelű, który zajmuje około 30% winnic na Węgrzech. Można z niego produkować zarówno słodkie, jak i wytrawne wino. Ta odmiana ma jednak o wiele niższą kwasowość niż Furmint, lecz jest równie mocno doceniana przez koneserów. Wina z tego szczepu mają wyczuwalne owocowe nuty. Jest to alkohol długowieczny, które z upływem czasu nabiera niespotykanej jakości smaku.
W regionie powstają także wina z 4 innych odmian szczepów: Sárgamuskotály (nuty korzenno- ziołowe), Kövérszőlő (bardzo specyficzny stary szczep o dużych gronach z grubą skórką, nuty owocowe) oraz krzyżówki Zéta i Kabar.
Rodzaje wina Tokaj
Zdecydowana większość win węgierskich powstaje z 3 głównych szczepów winogron frumint i hárslevelű i sárgamuskotál (muskat). Najpopularniejsze wina Tokaj to:
-Wino Tokaji Szamorodni („szamorodni” – taki się urodził) – białe słodkie wino znane w Polsce również jako tokaj samorodny. Przy produkcji tego alkoholu grona winogron nie są poddawane selekcji. Zbiorów dokonuje się w październiku, gdy grona pokryte są szlachetną pleśnią. Słodkość uzależniona jest ilości spleśniałych winogron w danym zbiorze. Dużą rolę odgrywa też rocznik.
-Wino Tokaji Hárslevelű – lipowina tak inaczej można nazwać ten rodzaj wina. Nazwa pochodzi od kształtu winorośli. Wina z tej odmiany szczepu mają charakterystyczny korzenny aromat i można z niego wyprodukować każdy rodzaj (słodkie, półsłodkie, półwytrawne i wytrawne).
-Wino Tokaj sárgamuskotál – typowy muscat. To białe wino charakteryzuje lekka kwasowość oraz wyczuwalne nuty miodu i egzotycznych owoców. Jest dość delikatne w smaku.
Wino królów, król win – Tokaj aszú
Tymi słowami określił Tokaj aszú francuski władca Ludwik XIV po przybyciu na Węgry. Wino Tokaj aszú powstaje ze szczepu Furmint. Alkohol ma charakterystyczny żółty kolor i bardzo słodki smak. Jego słodkość określana jest słowem puttonyos w skali od 3 do 6. Puttonyos oznacza drewniane baryłki, z których dodawane do wina były najbardziej wysuszone winogrona wcześniej sprawowane na pastę nazywaną ciastem aszú, z największą zawartością naturalnych cukrów.
Etykieta wina Tokaj 5 puttnyos oznacza to, że na beczkę wina bazowego (około 130l) dodano 5 wiaderek z suszonymi winogronami (ok 20kg każde). Otrzymany alkohol ma zawartość cukru od 120-150g/l. Zastanawiasz się, czy będzie to białe węgierskie wino jest słodkie? Damy Ci pewne porównanie – Coca-cola w litrze ma 106 g cukru, więc słodkość wina Tokaj jest naprawdę wysoka.
Po dodaniu wiaderek z suszonymi winogronami wino przechodzi proces fermentacji od 24 godzin do 2 dni i jest przechowywane w drewnianych beczkach w chłodnych piwnicach. Ta odmiana leżakuje w beczce przez minimum dwa lata.
Oznaczenia wina Tokaj aszú – zawartość cukru resztkowego
– wino aszú 3 puttonyos ma zawartość cukru od 60 do 90 g/l
-aszú 4 puttonyos oznacza zawartość cukru od 90 do 120 g/l
– aszú 5 puttonyos oznacza zawartość cukru od 120 do 150 g/l
– aszú 6 puttonyos oznacza zawartość cukru od 150 do 180 g/l
Jak widzisz, zawartość cukru w litrze tokajskiego wina jest ogromna. Alkohol jest naprawdę słodki, ale to jeszcze nic – najsłodszą i niezwykle rzadką odmianą wina Tokaj jest Eszenica.
Białe wino Tokaj Eszencia – najsłodszy alkohol z Węgier
Eszenicia to bardzo, bardzo słodkie wino, które zawiera minimum 450g cukru rusztowego na litr! Odmiana pozyskiwana jest wyłącznie z winogron z późnego zbioru pokrytych pleśnią. Sok nie jest w żaden sposób wyciskany – samoczynnie wypływa z ususzonych owoców. Praktycznie jest to sam cukier. To białe wino poddawane jest przez lata fermentacji. Po zakończeniu procesu alkohol osiąga zaledwie 2-4%. Duża ilość cukru nie pozwala wytworzyć większego stężenia alkoholu.
Jego smak jest naprawdę niepowtarzalnie słodki. Jest to również bardzo rzadki trunek. To białe wino Tokaj w przeszłości podawane było wyłącznie królom i cesarzom, którzy leżeli na łożu śmierci
Jak zwiedzać region Tokaj?
Tokaj to bardzo uroczy region winem płynący. Oferuje odwiedzającym dużo atrakcji ale najważniejszymi są duże tradycje winiarskie znane na całym świecie. Dobrym pomysłem jest połączenie zwiedzania Budapesztu z Tokajem. Dzieli je tylko 2,5 godziny jazdy samochodem. Samochód da Ci wolność i niezależność bo nie będziesz musiał/a się dostosowywać do rozkładów komunikacji i w każdym miejscu spędzisz tyle czasu ile zechcesz. Sami zwiedziliśmy region samochodem i według nas jest to najlepsza opcja bo nie we wszystkie miejsca dojedziesz autobusem czy pociągiem. Jeśli nie wiesz gdzie wynająć samochód to polecamy skorzystać z wyszukiwarki Discover Cars. Znajdziesz tutaj różne klasy samochodów w atrakcyjnych cenach, nie ma żadnych ukrytych opłat, a jeśli z jakiegoś powodu zmienisz plany to możesz skorzystać z darmowej anulacji rezerwacji. Platforma działa w ponad 10 000 lokalizacji na całym świecie i dzięki niej wynajmując samochód odwiedzisz wiele miejsc i z wyjazdu wyciśniesz 100%.
Najlepszą opcją odwiedzenia winnic jest samochód lub że sugerujesz, że jest to najłatwiejszy i najwygodniejszy sposób. Poniżej jest wszystko o Discover Cars, możesz wspomnieć o niektórych naszych wspaniałych cechach, następnie samochód może być podrzucony w różnych miejscach, nie ma żadnych ukrytych opłat, mamy ponad 500 partnerów w 10 000+ lokalizacjach, itp. Więcej informacji można znaleźć na naszej stronie internetowej.
Jak nam smakowały wina Tokaj?
Nasza wyprawa na Węgry z pewnością dostarczyła nam nowych doznań smakowych. Poznanie historii win tokajskich oraz posmakowanie ich było dla nas świetnym doświadczeniem. Czy wina Tokaj nam smakowały?
Zdecydowanie tak! Wina wytrwane miały idealnie zbalansowaną kwasowość i były orzeźwiające! Natomiast słodkie posiadały wyjątkowy smak, zapach i nutkę słodyczy. Wina z Tokaju to świetnej jakości produkty, dlatego zaopatrzyliśmy się w kilka butelek w pobliskich winnicach.
Na sam koniec przygotowaliśmy dla Was listę polecanych przez nas winnic w Tokaju, które odwiedziliśmy:
– Winnice Tokaj-Hétszőlő i piwnica Rákóczi Pince
– Rodzinna winnica Götz
– Winiarnia Holdvölgy w Mad
– Winnica Disznókő
Jeśli wybieracie się na Węgry i oprócz zwiedzania niesamowitych winnic chcielibyście zobaczyć parę ciekawych miejsc, zerknijcie do naszego artykułu, w którym polecamy: 7 miejsc w Tokaju, które zdecydowanie musisz odwiedzić!
Egészségedre!
Wpis powstał we współpracy z WOW Hungary
